Muzički limbo
Muzička kritika i napisi o muzici
Beogradska filharmonija i Danijel Rajskin, Lusi Horš blok flauta, 2. VI 2023.
Još jedan u nizu koncerata Beogradske filharmonije u ovoj sezoni bio je posvećen popularnijim delima klasične muzike, a odabrani grad kao inspiracija za kreiranje repertoara bila je Venecija. Zavidan izvođački nivo i atraktivni gosti već su postali uspešna formula kojom rukovodstvo ove institucije privlači publiku na koncerte. Ovog puta, gost je bila virtuoz na blok flauti, mlada holandska umetnica rođena 1999. godine Lusi Horš. Orkestrom je dirigovao nama već dobro poznati Danijel Rajskin, čest gost Beogradske filharmonije.
Možda bismo prvo trebali da krenemo od samog ansambla, koji je zablistao u izvođenju simfonijske fantazije prema Danteu Frančeska da Rimini Petra Iljiča Čajkovskog. Upečatljivi početak ove kompozicije ukazao je na izvrsno uvežban orkestar i na upečatljivo odsvirane deonice drvenih i limenih duvačkih instrumenata koji su sa partom gudačkih instrumenata ostvarili čvrsto zvučno jedinstvo. I tako je bilo tokom cele ove dvadesetominutne kompozicije u kojoj su sadržinske sfere delovale gusto raspoređene u čvrstu, nerazdvojivu celinu. Naročito efektno su istaknuta silna glisanda, brzo odsvirani pasaži u različitim deonicama orkestra koji su tu da bi kod slušaoca izazvali uzbuđenje. Kamerna atmosfera i lepota zvuka instrumenata poput flaute, oboe, engleskog roga i klarineta do izražaja je došla u lirskoj epizodi koju je dirigent Rajskin pretvorio u iskreni patetični lament listovskog senzibiliteta, uz uspešno ostvarena tonska slikanja koja ukazuju na pojave u prirodi. Posebno bi trebalo izdvojiti inače uvek dobro uvežbane perkusioniste, a u ovoj kompoziciji mogli smo da čujemo timpane, bas bubanj, tam tam i činelu. Kompleksna i bujna orkestracija Čajkovskog je u izvođenju orkestra Beogradske filharmonije zablistala u punom sjaju, a ono što posebno raduje jeste odlično ostvaren zvuk gudačkog ansambla. To je naročito moglo da se primeti u izvođenju stava Adađeto iz Simfonije broj 5 Gustava Malera u kome zvuk gudačkih instrumenata bukvalno izranja iz tišine. Zapravo, ovaj stav bi mogao da se uzme kao merilo kvaliteta sviranja ove deonice i vrlo često se dešava da gudački orkestar u njegovom izvođenju ne poseduje dovoljno zaokružen ton, što ovog puta nikako nije bio slučaj. I konačno, trebalo bi pohvaliti činjenicu da se harfa recimo i kod Malera i kod Čajkovskog nedvosmisleno jasno izdvajala iz ukupnog orkestarskog zvuka, što konačno govori o visokom izvođačkom nivou našeg orkestra.
Svojevrsna najava zvezde večeri Lusi Horš, bile su fanfare limenih duvačkih instrumenata u kompoziciji Kancon septimi toni broj 2 Đovanija Gabrijela. Zvuk truba i trombona, recimo da je ukazivao na svečani crkveni obred, ali isto tako, precizna interpretacija mogla je da se shvati i kao uvod u ono što će da sledi. A u nastavku smo mogli da slušamo mladu holandsku umetnicu koja je na sceni pokazala neverovatno umeće sviranja male blok flaute. Dva koncerta Antonija Vivaldija za ovaj intrument u Ge duru i Ce duru, napisana su tako da je u njima moguće iskazati sve tehničke i izražajne mogućnosti instrumenta. Motorični pasaži brzih stavova ukazuju na koncertantni stil Vivaldijevih končerto grosa. Horšova je ove deonice izvela precizno, uz čujnost svakog tona i slivenost u kojoj se uzimanje daha nije primećivalo. Skriveni dvoglasi i razlaganja akorada kroz sekvence odsvirani su čisto i briljantno i uz odličnu asistenciju orkestra Beogradske filharmonije svedenog na kamerni sastav sa čembalom. Lagani, kantabilni stavovi u izvođenju mlade umetnice izvedeni su uz poseban lirski senzibilitet i strpljivo građenje muzičkih fraza snažno usmerenih emocija. Oficijelni nastup Lusi Horš završen je kompozicijom Fantazija i varijacije na Karneval u Venciji francuskog kompozitora i kornetiste iz XIX veka Žana Batista Arbana. U pitanju je ona vrsta romantizma koju bismo mogli da svrstamo u popularnu muziku i u ovom komadu dolazi do izlaganja napolitanske melodije varirane tako da bi se istakla virtuoznost, što je naravno, publika dočekala sa oduševljenjem. Vrhunac koncerta predstavljalo je izvođenje na bis kola Pašona, istog onog koji i violinista Nemanja Radulović svira na koncertima. Izuzetno talentovana, tehnički perfektna, temperamentna holandska umetnica je oduševila publiku neposrednošću svog nastupa. Isto bi moglo da se kaže i za dirigenta Rajskina koji je suvereno vladao partiturom i orkestrom, ali je prilikom bisa uzeo violu ne bi li se sa manjom grupom orkestarskih muzičara uključio u izvođenje kola Pašona.
Popularniji repertoar koji uprava Beogradske filharmonije potencira u ovoj sezoni praćen je kvalitetnim nastupima i samog orkestra i gostiju. Koncert o kome je reč pun je pogodak, jer je publici predstavljena mlada i vrhunska umetnica na instrumentu kojeg je retko čuti na koncertnim podijumima. U ovoj sezoni našeg orkestra, balans između popularnog i ozbiljnog, iako ove odrednice treba uzeti krajnje uslovno, pomeren je u korist zabavnijeg repertoara. Publika na to reaguje dolascima na koncerte i skandiranjima, iako ovaj naš ansambl odavno nema problem sa posetom događaja koje organizuje.