Muzički limbo
Muzička kritika i napisi o muzici
Beogradska filharmonija, Anika Trojtler klavir, Gabrijel Felc dirigent, 19. XI 2021.
Zahvaljujući činjenici da smo mogli da slušamo dela Johanesa Bramsa, Rolfa Libermana i Riharda Štrausa, orkestar Beogradske filharmonije predvođen Gabrijelom Felcom nastupio je u punom sastavu. Zvuk orkestra naročito je moćno delovao u kulminacijama simfonijske poeme Riharda Štrausa Smrt i preobraženje, kao i u moćnim probjajućim temama kojima se simbolički prikazuje borba bolesnika sa smrću. Kompozitor je ovo delo zamislio kao ukazivanje ne samo na borbu, već i na sećanja na različite životne momente, dok je koda rezervisana za apoteozu kojom je prikazan odlazak duše na onaj svet. Kada je u pitanju ova simfonijska poema, Štrausu se obično zamera da je završni deo razvučen u odnosu na dramaturški sabijenu prvu polovinu kompozicije, ali se mora priznati i da je Felcovo izvođenje bilo takvo da je monotonija izbegnuta u najvećoj mogućoj meri. Kontrastne scene su se smenjivale brzo, pa je tako nagomilana energija nesputano eksplodirala u završnom uzdizanju. Orkestar Beogradske filharmonije imao je uzlete koji su slušaoce zaista mogli da ostave bez daha, a sve to zahvaljujući dirigentu koji je uspeo da istakne vihore i udare brzih tema. Prethodno je naravno, postavljena zvučna slika u okviru koje su pojedinačne orkestarske deonice delovale naslojene tik jedna uz drugu. Pokretljivost orkestra naročito je došla do izražaja u kratkoj osmominutnoj kompoziciji Furiozo švajcarskog kompozitora Rolfa Libermana u kojoj je orkestar Beogradske filharmonije zapravo pokazao sve potencijale gudačkog, duvačkog i udaračkog ansambla. U interpretacijama odseka u kojima dolazi do suspenzije, poput lirske teme Štrausove kompozicije, srednjeg dela Libermanovog Furioza ili lirskog trećeg stava Koncerta za klavir i orkestar broj 2 u B duru Johanesa Bramsa, još uvek postoji prostor za eventualne dirigentske intervencije u smislu dostizanja još veće čistoće zvuka, iako bi generalno, sviranje ovog orkestra mogli da okrakterišemo kao uzorno.
Anika Trojtler je već treći put nastupila sa orkestrom Beogradske filharmonije, a ovog puta smo mogli da je čujemo u izvođenju Koncerta za klavir i orkestar broj 2 Johanesa Bramsa. U pitanju je perspektivna pijanistkinja rođena 1990. godine, koja je već uspela da se nametne kao značajno ime savremenog pijanizma. Njeno stameno sviranje poseduje najbolje odlike nemačke pijanističke škole čije su osobine temeljan i racionalan pristup interpretaciji. Muzičke fraze kod nje su nedvosmisleno uobličene, a recimo da je svaki vid sadržaja predstavljen na ozbiljan i po intenzitetu snažan način. U sviranju Trojtlerove nema mesta popuštanju, iako njena interpretacija ni u kom slučaju nije napeta u smislu nepredviđenih gestova i postupaka. Ozbiljnost prvog stava bila je praćena, u odnosu na orkestar zvučno izvrsno odmerenim intenzitetom deonice klavira, što je dovelo do preplitanja u kome smo zaista ovaj koncert mogli da doživimo kao simfoniju sa klavirom, što je bila i intencija samog autora. Lako kretanje melodijskih pasaža uz uvek čistu zvučnu sliku, pratilo je strastveno izveden drugi stav. S druge strane, finale je donelo mnoštvo suptilnih smena karaktera ozbiljnog pomešanog sa igračkim i ponovo izvedeno uz dozu strasti koja nije toliko uobičajena za nemačku školu. Možda je priča o pijanističkim školama danas pomalo i deplasirana jer u globalizovanom svetu savremeni pijanisti čak i da žele, ne mogu da robuju postulatima samo jednog načina izražavanja. Ipak, mora se reći i da je nemačka pijanistkinja u izvođenju muzike nemačkog kompozitora, uspela da dostigne balans između nesputanog i strastvenog, i odmerenog i racionalnog. Osim što smo takvu jednu uravnoteženost mogli da čujemo u izvođenju lirskog, trećeg stava Bramsovog koncerta, mogli smo da je primetimo i u laganim pokretima pučke melodije Empromptija opus 5 broj 6 Jana Sibeliusa koji je Trojtlerova izvela na bis. Anika Trojtler je pokazala izvrsnu pijanističku tehniku, dok bi celokupnu njenu interpretaciju mogli da okarakterišemo kao snažnu. Pomenuta ozbiljnost je osnovni karakter koga je ova umetnica prikazala u mnogo svojih varijanti i uz raskošno interpretiranu orkestraciju, čemu je doprineo dobro uvežban sastav orkestra Beogradske filharmonije predvođen dirigentom Gabrijelom Felcom.
