Muzički limbo
Muzička kritika i napisi o muzici
Musica Sacra Marine Hudih, 25. X 2023.
Trilogija Trivium je projekat ruske pijanistkinje Marine Hudih koja odnedavno živi u Beogradu. Prvi od tri zamišljena koncerta nosio je naziv Musica Sacra i ovaj događaj bio je neka vrsta performansa uz sintezu zvuka prepariranog klavira, učešće rusko-srpskog plesnog hora i specijalan dizajn svetla. Izvođena su dela savremenih kompozitora Džuliusa Istmena, Dejvida Langa i Hajnera Gebelsa, kao i same pijanistkinje.
Hudihova je klavir diplomirala na Konzervatorijumu Rahmanjinov u Parizu. Poseduje izuzetan senzibilitet za izvođenje savremene muzike bazirane na repetitivnosti koja ne mora da bude striktna, pa bismo tako mogli da kažemo da su izvođene kompozicije na tragu postminimalizma, ponekad i ambijentalne muzike uz ukazivanja na senzibilitet pop pesama. Ovakav postavangrdni muzički kontekst podloga je za pokrete ženskog plesnog hora odevenog u belo ‒ na početku se one kreću u krug, poigravaju se velovima, neke od njih silaze u publiku i plešu, da bi na kraju stale naspram publike Velike dvorane Kolarčeve zadužbine i dugo pevale prostu tonalnu frazu koja se neprestano ponavlja. Ceo koncept sa nastupom ženskog plesnog hora možda je isuviše bio monoton, jer se ansambl neprestano kretao u okviru istog, iskazujući karakter rituala. Na ovaj način, Hudihova je uspela da veže najdalju zamislivu prošlost sa savremenim trenutkom iskazanim kroz interpretaciju muzike koja u ovakvom spoju, postaje ritualni simbol koji u istu ravan postavlja najdalja vremenska rastojanja. Verovatno zbog toga je i ovaj prvi koncert dobio naslov Musica Sacra, pa je publici ostavljena mogućnost da u skladu sa sopstvenim iskustvima duhovnosti celokupnom događanju na sceni doda određenu vrstu simbolizacije.
Ono što umetnički postupak Hudihove čini savremenim jeste otvorenost ka elementima pop kulture koji nisu eksplicitni, ali se jasno očitavaju kroz pojedinačna ukazivanja na neke muzičke motive koji bi mogli da se učine poznatim. Beskrajna ponavljanja repetitivnih deonica, treperenja ponavljajućih tonova, ritmička pregnantnost i neprestana variranja motiva, svakako da publiku mogu da dovedu u neku vrstu transa, odnosno, zaborava na istorijsko vreme i prepuštanje bezvremenom spajanju u okvire pojedinačnih arhetipova prikazanih kroz nizanje numera. Smene variranih raspoloženja u interpretaciji ove umetnice poseduju izvesnu dramaturgiju, pa se tako, u najširim okvirima, misao slušalaca na samom početku prepušta ambijentalnom štimungu, da bi sasvim postupno, oni bili dovedeni u stanje transa koje se na samom kraju rastače u ponavljajućoj harmonsko-melodijskoj frazi koju izvodi hor. Sve ovo biva potpomognuto poigravanjima sa svetlom koje je često prigušeno, uz dominaciju crvene boje koja u pojedinim momentima kontrastira mraku.
Govoreći o celokupnom performansu, posebno bi trebalo da se istakne umeće same pijanistkinje koje je fascinantno, ritmički precizno, uz sposobnost da se kroz ponavljajuće obrasce slušaoci dovedu u posebnu vrstu emotivnog stanja. Nastup plesnog hora koncipiran je tako da publika ne mora u svakom trenutku da posmatra šta se dešava na sceni, već mašta biva potpomognuta ponavljajućim pokretima. Varirana ponavljanja izvedena kroz kružne pokrete, zapravo su iskazana kroz dobru postavljenu dramaturgiju koju bi teško bilo objasniti rečima, jer se čini da je Hudihova poželela pokretanje onoga što bi filozofi devetnaestog veka nazvali „duhom“, dok je u celokupnom performansu najmanje bilo narativnosti ili slika. Podsticanje apstraktne metafizičke programnosti uz sasvim otvoreno iskazanu emocionalnost pri samom kraju koncerta, zaista govori o nekakvoj novoj vrsti romantizma koji se kroz celokupnu izvedbu projavljuje kroz spoj dubinskih arhetipskih slojeva i nekih konkretnijih idioma koji ukazuju na postavangardni prosede. Hudihova se kao autor povlači u drugi plan i publici dozvoljava slobodu učitavanja značenja i emocija koji su na tragu religioznosti shvaćene u širem smislu.
Vođa hora Timur Musaev i koreografkinja Olga Uzikaeva, uspeli su da plesni hor sjedine u jedinstvenu skupinu, iako se čini da njihova uloga nije sasvim razrađena do kraja. Činilo se naime, da se članovi nasambla predugo kreću u krug ili da isuviše dugo stoje na jednom mestu, što nije u potpunosti korespondiralo uzbudljivim ritmičkim ostinatima izvedenim na klaviru, ponekad uz učešće perkusija. I pored ove opaske koja je u krajnjoj liniji subjektivna, posebno bi trebalo da se istakne osmišljenost svakog detalja događaja nazvanog Musica Sacra, dok bismo sam nastup Hudihove, u najmanju ruku mogli da okarakterišemo kao uzbudljiv. Vrstu ushićenosti koju vrsni pijanisti izazivaju izvođenjem muzike romantizma, sasvim očigledno je kod publike moguće proizvesti i relevantnim tumačenjem savremene muzike. Zbog toga bismo preporučili nastupe Marine Hudih kojih će do kraja godine biti još dva.
