Zubin Mehta i Beogradska filharmonija, 11. X 2024.
Burni alpauzi kojima je po petnaesti put u Beogradu dočekan i ispraćen Zubin Mehta, dokaz su kultnog statusa koji jedna od velikih zvezda umetničke muzike ima kod nas. Izvođenje Mocartove uvertire Figarova ženidba i simfonije broj 40 u g molu i Šubertove simfonije broj 9 u C duru poznate i kao Velika, najviše su asocirale na Mehtina viđenja Betovenovih simfonija u kojima je uvek uspevao da stvori interpretacije ispunjene intenzivnom dramom. Ovo se posebno odnosi na ono što smo mogli da čujemo u Šubertovoj simfoniji, dok je Mocartovom delu nedostajalo malo više zahvata koji bi je učinili osobenijom.
Iako je orkestar pokazao zavidan nivo sviranja, možda bi malo jače istaknuti dinamički kontrasti izvođenje ge mol simfonije učinili dramatičnijim. To se naročito odnosi na lagani stav koji je pri tom, isuviše bio isprekidan melodijskim skačućim pokretima kako i jeste naznačeno u partituri, ali ipak, suptilniji zahvat mogao ih je učiniti povezanijima. Izbor tempa Mocartove simfonije ukazuje na erudiciju dirigenta, jer su brzi prvi i četvrti stavovi predstavljali sasvim dobar okvir za dramski izdvojena pasažna kretanja i intonativno tačno izvedena melodijska uzdizanja i spuštanja koja nužno ukazuju na naglašen emocionalni intenzitet. Slučaj laganog stava već je pomenut, iako je tempo bio sasvim dobro odmeren u odnosu na njegov lirski prosede. Snažno akcentovan igrački stav zaista je i naginjao ka ozbiljnom skercu, iako bi još moglo da se poradi na isticanju kontrasta unutar njega. I zapravo, blistavo izvedena uvertira za Figarovu ženidbu sa odlično istaknutim melodijskim prepletima i dramatično intonirano finale simfonije uz kristalno tačno podvučene pojedinačne instrumentalne deonice, ukazali su na odličan potencijal orkestra Beogradske filharmonije, ali i na najbolja Mehtina izvođenja muzike visokog klasicizma.
Interpretacija Šubertove simfonije započela je širokim betovenskim pokretima gudačkog orkestra, uz dobro ukomponovana spajanja sa deonicom drvenih duvačkih instrumenata koji su na bini postavljeni bili napred, na mesto na kome se uobičajeno nalaze violončela. I zapravo, kada biste kao generalnu asocijaciju želeli da zapamtite njen zvuk, bio bi to udružen tuti zvuk denoca gudačkih i drvenih duvačkih instrumenata. Monumentalnost dela dobijena je široko izvajanim frazama sva četiri stava, pa se čini da mu je i sam dirigent pristupio kao da je reč o poznoromantičarskoj Bruknerovoj simfoniji, podarivši joj masivnost iskazanu kroz dobro pocrtane melodijske pokrete koji se sustižu u neprekinutom nizu i uz blistave dodatke signalnih limenih i drvenih duvačkih instrumenata. Melodijski najupečatljiviji stav jeste lagani Andante za koji je Mehta ipak izabrao nešto pokretljiviji tempo, što mu je omogućilo isticanje oštrog kontrasta između lirske i dramske teme. Na takav način, izbegnuto je preterano isticanje sentimentalnosti, što je česta mana kada je tumačenje ovog stava u pitanju. Treći stav Skerco zaista je doneo humoristički karakter uz uglavnom precizno izvedene ritmičke obrasce koji kontrastiraju središnjem delu nazvanom Trio. u njemu je dirigent ponovo uspeo da ostvari širinu koja je odlikovala i prethodni. I najzad, triumfalni ton finala sa ukazivanjima na Betovenovu Simfoniju broj 9 u vođenju Zubina Mehte protekao je u dobro izbalansiranom dinamičkom uzrastanju do konačne pobede, potvrđene snažno pocrtanim basovim instrumentima. Ono na čemu bi moglo da se radi jesu kontrasti, koji su možda trebali da budu istaknuti na još očigledniji način, iako je izvođenje Šubertovog dela ostvareno na sasvim dobrom nivou.
Iako fizički teško pokretan, Zubin Mehta je beogradskoj publici pokazao da je kadar da istakne sve najbolje potencijale koje orkestar Beogradske filharmonije poseduje, a to se najpre odnosi na ujednačen i skladan zvuk svih deonica. Za svakog dirigenta, takav okvir je sasvim dovoljan da ostvari autentičnu interpretaciju.
